Laatst bijgewerkt op: 24-03-2025
Een thuisbatterij biedt een slimme manier om je zelf opgewekte zonnestroom optimaal te benutten. Er wordt minder stroom verspild, en het elektriciteitsnet wordt minder belast. Bovendien stijgt het rendement van je zonnepanelen. Toch is niet voor iedereen een thuisbatterij de beste oplossing. Je verdient hem niet altijd terug en bij verkeerd gebruik kun je het elektriciteitsnet juist meer belasten. Overweeg jij een thuisbatterij? Wij geven je graag alle praktische info om een weloverwogen keuze te maken.
Snel naar:
Geschreven door
Joren Harmanny
Oprichter en algemeen directeur bij Groenpand. Hij overziet het geheel van activiteiten en maakt zelf ook energieadviezen. Als milieuwetenschapper en idealist pur sang is hij aanjager van innovatie en verduurzaming binnen Groenpand.
Vijf redenen om een thuisbatterij te installeren
Een thuisbatterij, ook wel thuisaccu genoemd, slaat energie op voor later gebruik. Je kunt de batterij opladen met stroom van het elektriciteitsnet of met energie die je zelf opwekt via zonnepanelen. Er zijn vijf belangrijke redenen om een thuisbatterij te overwegen, hoewel reden nummer vier in Nederland minder relevant is.
1Je eigen zonnestroom beter benutten
Met een thuisbatterij in combinatie met zonnepanelen kun je je zelf opgewekte zonnestroom opslaan en later gebruiken zodra de zon achter de horizon is verdwenen. Overtollige energie die je overdag opwekt, kun je opslaan om 's nachts te gebruiken, bijvoorbeeld voor je warmtepomp, verlichting of je koffiezetapparaat in de ochtend. Hoe meer je van je eigen zonnestroom gebruikt, hoe efficiënter!
Daarnaast bespaar je meer geld zodra de salderingsregeling wordt afgebouwd. Met een thuisbatterij kun je je eigen opgewekte stroom later gebruiken, waardoor je minder afhankelijk bent van het elektriciteitsnet. Let op: een thuisbatterij biedt niet voldoende opslag om energie van de zomermaanden te gebruiken in de wintermaanden.
2Vraag en aanbod in balans brengen
Een thuisbatterij kan ook dienen als buffer om vraag en aanbod op het elektriciteitsnet beter in balans te brengen. Je kunt energie opslaan op momenten dat er een overschot is en de vraag laag, of terugleveren wanneer de vraag hoog is en het aanbod beperkt (en de stroom dus duurder is). Dit is vooral financieel aantrekkelijk voor mensen met een dynamisch energiecontract, waarbij de tarieven elk uur worden vastgesteld.
Deze grafiek van een weekprofiel voor 2023/2024 laat zien dat we regelmatig te maken zullen krijgen met overschotten (blauw) en tekorten (groen) op het net. Energieopslag helpt deze verschillen te overbruggen. Minder pieken en dalen op het net betekent minder onderhoud, minder noodzaak voor het inschakelen van gascentrales, en uiteindelijk betaalbare energie voor iedereen.
3Geld verdienen door te handelen op de energiemarkt
Door je thuisbatterij aan een slim systeem te koppelen, kun je profiteren van lage tarieven tijdens het opladen en hogere tarieven tijdens het ontladen (terugleveren). Zo kun je binnen een dag dezelfde kWh soms met een euro winst verhandelen. Met een batterij van 5 kWh kun je bijvoorbeeld om 8 uur 's avonds zomaar 5 euro verdienen door stroom terug te leveren aan het net. Als je dit iedere dag een- of tweemaal per dag doet, kan dat flink wat geld opleveren. Wij verwachten wel dat de prijsverschillen over een paar jaar kleiner zullen worden, doordat er steeds meer batterijen bij komen op het net.
4Eigen noodvoorziening
Een andere reden om een thuisbatterij te overwegen, is als noodvoorziening bij een stroomuitval. Hoewel dit je een gevoel van veiligheid kan geven, is dit voordeel in Nederland vrij beperkt. Ons elektriciteitsnet is namelijk zeer betrouwbaar, met een betrouwbaarheid van 99,99% volgens cijfers van Netbeheer Nederland. Gemiddeld hebben gebruikers slechts 24 minuten per jaar last van een stroomstoring. Best iets om trots op te zijn als land, toch? Bovendien kan maar een klein aantal batterijen fungeren als noodvoorziening, de meeste batterijen kunnen dit niet. Voor deze extra functionaliteit moet je een duurdere batterij aanschaffen.
5Netcongestie voorkomen
Hoewel het Nederlandse elektriciteitsnet dus zeer betrouwbaar is, wordt het steeds meer belast. Dit fenomeen noemen we netcongestie. Netcongestie heeft veel verschillende oorzaken, waaronder elektrificatie van landbouwmachines, fabrieken en elektrische auto’s, maar ook zonnepanelen. Zonnestroom die niet direct wordt gebruikt, wordt namelijk het net op gestuurd. Als de zon goed schijnt en jouw zonnepanelen veel stroom opwekken, doen de zonnepanelen van de buren dat ook. Zo krijg je een grote kans op netcongestie.
Gelukkig kun je zelf bijdragen netcongestie te voorkomen door je stroom zoveel mogelijk onder je eigen dak te houden. Dit kun je doen door overdag je apparaten aan te zetten (wasmachine, vaatwasser, opladen elektrische auto), maar ook door je stroom op te slaan in je thuisbatterij (opladen). Omgekeerd werkt het hetzelfde: als jij ‘s avonds staat te koken en je buren ook, dan trek je weer stroom uit het net, wat de kans op netcongestie de andere kant op weer vergroot. Ga jij koken op jouw opgeslagen zonnestroom uit je thuisbatterij, verhelp je het probleem weer (ontladen).
Het is niet altijd eenvoudig om te weten wanneer er netcongestie in je buurt is. Zeker als je de thuisbatterij gebruikt om te handelen op de onbalansmarkt en je je thuisbatterij oplaadt met netstroom terwijl veel andere gebruikers hetzelfde doen, kun je het probleem onbedoeld verergeren. Gelukkig zijn er steeds meer thuisbatterijen die de actuele netcongestie in jouw straat kunnen detecteren en daar slim op inspelen.
Welke thuisbatterijen zijn er?
De meestgebruikte thuisbatterij vandaag de dag is de lithium-ion batterij. Daarnaast zijn er nog andere typen batterijen, zoals de loodzuuraccu (de standaard vóór lithium-ion) en de zoutbatterij.
Laten we deze batterijen eens met elkaar vergelijken, op basis van een capaciteit van 10 kWh. 10 kWh is waar je ongeveer aan moet denken voor een gemiddeld huis. Hiermee kun je de dagelijkse verschillen oplossen, maar niet de verschillen over de seizoenen (straks meer daarover). Alle getallen zijn indicaties en verschillen uiteraard per exact type en fabrikant, maar dit geeft je een beeld hoe de verschillende soorten batterijen zich tot elkaar verhouden.
Tip: bekijk onderstaande tabel op landscape oriëntatie of op een desktop pc, dan is deze het beste leesbaar.
Lithium- | Lithium-ion LFP | Lood | Zout | |
 |  |  |  | |
| Inves | € 5.000 | € 4.500 | € 2.500 | €8.000 |
| Energie | 650 kWh/m³ | 100 kWh/m³ | 100 kWh/m³ | 30 kWh/m³ |
| Laad | 3 uur | 2,5 uur | 5 uur | 5 uur |
| Levens | 12 jaar | 10-20 jaar | 6 jaar | 20 jaar |
| Veilig | Brand | Zeer hoog (thermisch stabiel) | Schade | Onschade |
| Recycle | Slecht | Deels recyclebaar, deels gemaakt van gerecycled materiaal | Relatief laag | 100% recycle |
| Grond | Voor lithium-ion accu’s zijn veel ‘rare earth’ mineralen nodig. De winning hiervan is ongezond en slecht voor het milieu. | Géén 'rare earth' mineralen nodig. IJzer is overvloedig aanwezig. Fosfaat kan worden teruggewonnen uit rioolwater. | De winning van lood | Zout is zeer ruim voor |
| Schadelijk | Giftige bestands | Laag, minder schadelijke stoffen | Giftige bestands | Normaliter onschade |
*Even een disclaimer bij bovenstaand overzicht. Door grondstoftekorten stijgen prijzen hard momenteel. Met name de zoutbatterij ontwikkelt zich snel. Over een jaar kan dit plaatje er alweer heel anders uitzien.
Lithium-ion batterijen: NMC of LFP?
Lithium-ion batterijen zijn vandaag de standaard voor thuisbatterijen. Ze vereisen een gemiddelde investering van ongeveer 5.000 euro. Een groot voordeel van deze batterijen is hun vermogen om relatief veel energie op een compacte manier op te slaan, vooral in vergelijking met andere type batterijen. De laadsnelheid en levensduur van lithium-ion batterijen zijn flink verbeterd ten opzichte van loodzuurbatterijen. Ook op het gebied van veiligheid zijn er aanzienlijke vooruitgangen geboekt.
Loodzuurbatterijen bevatten veel schadelijke stoffen, en dat gold ook voor de vorige generatie lithium-ion batterijen, de Nikkel-mangaan-kobalt (NMC) batterij . De huidige generatie lithium-ion batterijen, Lithium-ijzerfosfaat (LFP), bevat echter nauwelijks schadelijke stoffen en is goed omsloten, waardoor ze veilig te gebruiken zijn. Bovendien bevatten LFP thuisbatterijen zeer weinig zeldzame grondstoffen in vergelijking met de vorige generatie.
Is een Lithium IJzer Fosfaat (LFP) thuisbatterij duurzaam?
In de tabel hebben we gezien dat de ene thuisbatterij de andere nog niet is. Laten we eens inzoomen op het type batterij dat nu het meest voorhanden is. Een LFP thuisbatterij is op sommige punten heel duurzaam te noemen, maar er zijn ook nadelen voor het milieu.
Voordelen
Verhoogd gebruik van zonnestroom
Thuisbatterijen stellen gebruikers in staat om meer zonne-energie te benutten, wat bijdraagt aan een duurzamer energieverbruik.
Voorkomen van netcongestie
Ze helpen om de belasting op het stroomnet te verminderen en dragen bij aan het in balans houden van het elektriciteitsnet.
Materialen
Lithium-ijzerfosfaat (LFP)-batterijen zijn al aanzienlijk duurzamer dan hun voorgangers, zoals nikkel-mangaan-kobalt (NMC)-batterijen. Er zitten minder materialen in die problematisch zijn in hun winning en afbraak.
Nadelen
Beperkte recycling
Er wordt momenteel nog veel te weinig gerecycled, wat leidt tot verspilling van waardevolle materialen.
Arbeidsomstandigheden en milieu-impact
De winning van grondstoffen voor batterijen kan gepaard gaan met matige arbeidsomstandigheden en milieuvervuiling. De impact van de LFP-batterij is gelukkig een stuk kleiner.
Risico van netcongestie
Bij verkeerd gebruik kan het gebruik van thuisbatterijen (van elk type) juist leiden tot een verergering van netcongestie.
Hoeveel opslagcapaciteit heb je nodig?
Met een thuisbatterij kun je het verschil tussen dag en nacht efficiënt opvangen. Voor een gemiddeld huishouden is een batterijcapaciteit van 5 tot 10 kWh doorgaans voldoende. Dit komt overeen met de capaciteit van de meeste thuisbatterijen. Als vuistregel kun je aanhouden: voor elke 10 zonnepanelen die je hebt, kun je 5 kWh opslagcapaciteit gebruiken. Heb je geen zonnepanelen, dan is de vuistregel 5 kWh per 3.000 kWh verbruik. Heb je echter een groter energieverbruik, bijvoorbeeld omdat je in een vrijstaand huis woont of een zwembad in de tuin hebt, dan kan een batterij van 10 tot 25 kWh nuttig zijn. Als je actief wilt handelen met je thuisbatterij, geldt een simpele regel: hoe meer opslagcapaciteit, hoe meer je kunt verhandelen en verdienen.
Wat is de terugverdientijd van een thuisbatterij?
Soms hoor je mensen zeggen dat je een thuisbatterij binnen een paar jaar hebt terugverdiend. Dat is mogelijk, maar het hangt van verschillende factoren af. En in sommige gevallen zul je de thuisbatterij helemaal niet terugverdienen.
De investering 💰
- De prijs van de thuisbatterij en de installatie:
De totale kosten van de batterij en de installatie kunnen sterk variëren, afhankelijk van de capaciteit, kwaliteit, functies van de batterij en de complexiteit van de installatie. - Subsidies en belastingen:
Op de thuisbatterij zit een soort “subsidie” in de vorm van een belastingvoordeel. Onder bepaalde voorwaarden kun je de btw terugvragen, wat de investering aanzienlijk kan verlagen. Ook kun je voor een thuisbatterij zeer voordelig of zelfs gratis (afhankelijk van je inkomen) geld lenen via het Warmtefonds. Handig om de lening te combineren met andere duurzame installaties zoals isolatie of een mooie warmtepomp!
De opbrengsten 📈
- Je eigen gebruik vergroten:
Als je je eigen zonnestroom ook ‘s avonds en ‘s nachts kunt gebruiken levert dat een flinke besparing op, je gebruikt je eigen stroom dan op de momenten dat de prijs van netstroom het hoogst is. - Schommelingen in de energieprijzen:
Als je gaat handelen met een thuisbatterij dan hangen de opbrengsten vooral af van de prijsverschillen op de energiemarkt. Bij grotere prijsverschillen is de opbrengst groter. - Energiebelasting:
Vanuit Den Haag is er nog geen goed antwoord op de thuisbatterij. Op dit moment betaal je energiebelasting per afgenomen kWh, ook als je diezelfde kWh later teruglevert aan het net met je thuisbatterij. Soms resulteert dit dus in dubbele energiebelasting. Hierdoor levert een thuisbatterij nu minder op, zeker wanneer je deze alleen voor netstroom gebruikt. - De salderingsregeling:
Met de salderingsregeling doen we eigenlijk net alsof het net één grote batterij is, maar in januari 2027 wordt de regeling afgeschaft en zal je dus je eigen opslag moeten regelen. Vanaf dat moment krijg je op piekmomenten waarschijnlijk geen geld meer voor zonnestroom, dus opslaan in een thuisbatterij levert dan meer op.
Of je de thuisbatterij terugverdient, hangt af van jouw situatie en bovengenoemde factoren. Daarnaast kan je de thuisbatterij op verschillende manieren gebruiken. Afhankelijk van je gebruik levert een thuisbatterij van 10 kWh gemiddeld netto 1 tot 3 euro op per laadcyclus, maar dit zal zonder twijfel gaan veranderen de komende jaren.
Je kunt de thuisbatterij eigenlijk financieel alleen terugverdienen als je hem inzet om te handelen op de energiemarkt, of door je batterij beschikbaar te stellen om te helpen de onbalans op te lossen (verhuren aan de energieleverancier).
Dat verdienen werkt met de energiemarkt van nu en het kleine aantal thuisbatterijen bij mensen thuis. Er zijn geen garanties dat dit verdienmodel stand houdt. Tegelijkertijd overwegen netbeheerders om extra geld te gaan vragen voor extra netbelasting. Geld dat jij in de zak kunt houden als je een thuisbatterij hebt. Het verdienmodel van de thuisbatterij is dus nog in ontwikkeling.
Heb je veel flexibele apparaten, zoals wasmachine, wasdroger en vaatwasser met een timer functie, een slimme warmtepomp of een elektrische auto? Dan heb je een thuisbatterij misschien niet eens nodig. Kijk maar eens met ons mee.
Zijn er alternatieven voor een thuisbatterij?
1. De accu van je elektrische auto als thuisbatterij
In een elektrische auto zit een grote accu, die je kan opladen met je eigen zonnestroom als je die hebt. Zo kan je jezelf vervoeren met de stroom van je eigen dak! Ultiem efficiënt want er is (vrijwel) geen energieverlies in de keten. De batterij in je auto is bovendien veel groter dan een gemiddelde thuisbatterij, tot wel 20 keer zo veel opslagcapaciteit.
Met sommige laadpalen kun je in combinatie met de juiste auto ook bidirectioneel laden (bi betekend twee, van tweerichtingsverkeer). Dat betekent dat je stroom uit de accu van je auto kunt terugleveren aan je huis of aan het net, waardoor je auto dus dienstdoet als thuisbatterij. Helaas is dit meestal niet mogelijk, de Europese politiek heeft hier een prachtige kans laten liggen om ons energienet sneller te verduurzamen. Ook in Nederland is bidirectioneel laden de uitzondering en niet de regel, terwijl het technologisch gezien zeer eenvoudig is. Jammer, want dit kan een erg mooie oplossing zijn, vinden we bij Groenpand. Zeker als je bedenkt dat in het Europees Parlement al besloten is dat er vanaf 2035 geen voertuigen meer verkocht mogen worden die CO2 uitstoten!
2. Energie besparen
Wat iedereen nu al kan doen, is energie besparen! De meest duurzame energie is de energie die je NIET gebruikt. Maak bijvoorbeeld je woning energiezuinig door flink te isoleren. Als je je huis heel goed isoleert en je brengt vloerverwarming aan en stapt dan over op een warmtepomp, dan verbruik je wel 10 keer (90%!) minder energie dan voorheen.
"Energie besparen is vrijwel altijd goed voor je portemonnee én de planeet!"
Om je elektriciteitsverbruik naar beneden te halen kun je het beste ook zorgen dat je geen oude apparaten hebt staan. Oude koelkasten, vriezers, wasmachines, drogers of simpelweg gloei- en spaarlampen zijn bijzonder onzuinig. Als je die gaat vervangen let dan wel goed op het milieu-etiket. Een nieuwe duurzame wasmachine gebruikt drie keer minder stroom, wasmiddel en water dan een oude van 15 jaar geleden.
3. Gelijktijdigheid vergroten
"In de zomer stimuleer je zonne-energie door overdag op te laden en 's nachts te ontladen. In de winter juist andersom. Door 's nachts op te laden wanneer het harder waait en overdag te ontladen, wordt windstroom gestimuleerd."
Een ander alternatief om vraag en aanbod beter af te stemmen is de gelijktijdigheid vergroten. Vergeet piek- en daluren van je energieleverancier maar, hopeloos ouderwets. Zon- en winduren zijn je nieuwe daluren (of piekuren, net hoe je het bekijkt 😉). Dat is namelijk het perfecte moment om je wasmachine aan te zetten of je elektrische auto op te laden. Alle stroom die je rechtstreeks zelf gebruikt hoeft niet over het elektriciteitsnet getransporteerd te worden en belast het dus niet. Bovendien kost het jou geen geld en is er geen efficiëntieverlies in de keten. Win-win-win dus!
4. Energie Management Systeem
Een Energie Management Systeem (EMS) helpt je om de gelijktijdigheid van energieverbruik te optimaliseren. Dit slimme systeem maakt het mogelijk dat verschillende apparaten in je huis met elkaar communiceren, waardoor je energieverbruik aanzienlijk efficiënter wordt. Zo kan je EMS-systeem ervoor zorgen dat je elektrische auto automatisch gaat opladen wanneer de zon schijnt, of de verwarming van het huis wat uitstelt als het bewolkt en windstil is. Reuzehandig!
5. Warmte opslag thuis (warmtebatterij)
Wist je dat je ook warmte kunt opslaan? Dit kun je doen met een warmtebatterij, ook wel thermische batterij genoemd. Met zo’n warmtebatterij kun je van je zonnestroom warm tapwater maken, zodat je op een later moment kunt douchen op je zelf opgewekte energie.
De batterij is gemaakt van anorganisch zout, een Phase Change Material (PCM). Dit zout zit bijvoorbeeld ook in herbruikbare handwarmertjes. Deze warmertjes geven warmte af wanneer het materiaal stolt. Als je ze daarna kookt in water, slaan ze bij het smelten, dus weer vloeibaar worden, de warmte latent op. Een thermische thuisbatterij werkt op dezelfde manier, maar op grotere schaal: het gebruikt elektrische energie van je zonnepanelen om warmte op te slaan tijdens het smelten van het PCM. Deze warmte wordt later gecontroleerd vrijgegeven tijdens het stollen. Dit proces kan eindeloos worden herhaald zonder verlies van rendement – duurzaam en efficiënt!
Een warmteopslag die Groenpand installeert is de thermische batterij van Triple Solar! De PVT-warmtepomp verwarmt deze thermische batterij voor en gebruikt dit voor warm douchewater. Hij wordt geïnstalleerd als alternatief voor het boilervat, bijvoorbeeld op zolders met schuine daken of andere ruimtes waar een standaard groot boilervat niet past.
5. Grootschalige energieopslag
We kunnen niet alles op individueel oplossen, ook al zijn we wel groot fan van decentrale oplossingen. Het is namelijk efficiënter en het werkt democratiserend (daarover een andere keer meer). Energie kun je thuis beperkt opslaan, maar er zijn ook mogelijkheden op buurtniveau, wijkniveau, stadsniveau, enz. Dit zal waarschijnlijk geen stroomopslag zijn, al komen er langzamerhand initiatieven op voor elektrische buurtbatterijen. Warmte, waterstof en waterkracht zijn wel goed op te slaan en hebben juist voordeel bij grootschaliger opslag. We bedoelen dan overigens vooral opslag in de buurt, dus nog steeds op zeer lokaal niveau, maar niet meer individueel. Aan echt centrale opslag zitten te veel nadelen, zoals transportverlies, afhankelijkheid van één partij en transportcongestie. Wij hopen dat Gemeentes meer gaan nadenken over het beschikbaar maken van thermische buurtbatterijen en waterstofopslag per dorp of wijk. Ook bij de waterschappen liggen mogelijkheden: het waterpeil wordt flink beheerd in Nederland, goed voor een enorm energieverbruik! Dat biedt de kans om die energie vooral op momenten van overschot te gaan gebruiken. Wind en zonneparken zouden standaard met opslagmogelijkheid aangelegd moeten worden zodat de stroomopbrengsten veel geleidelijker op het net gezet kunnen worden. En dat is nog maar een greep uit de collectieve mogelijkheden die er zijn.
Conclusie: is een thuisbatterij nou wel of niet interessant?
Of een thuisbatterij voor jou de ideale oplossing is, hangt af van jouw situatie. Heb je zonnepanelen? Wij denken dat zonnepanelen mét een thuisbatterij hoe dan ook de toekomst is. Zeker nu de salderingsregeling toch echt wordt afgeschaft. Je kunt zo veel meer van je zelf opgewekte stroom benutten. Daarnaast kan je bijdragen aan een betere balans tussen vraag en aanbod op het elektriciteitsnet, en wie weet kun je zelfs een mooie cent bijverdienen door slim met de energiemarkt om te gaan. Een thuisbatterij is nog steeds niet voor iedereen de beste oplossing. Wij zijn geen groot fan van thuisbatterijen die worden ingezet ten bate van onbalans, omdat dit ook weer netcongestie oplevert, al kan het financieel wel aantrekkelijk zijn. Mensen met een bidirectionele laadpaal, een slimme warmtepomp en een EMS hebben nu nauwelijks baat bij een thuisbatterij. Als jij zonnepanelen hebt kun je het beste zorgen dat je uiterlijk 2026 een thuisbatterij in huis hebt. Als je het geld hebt voor de investering kun je ook nu al een positieve bijdrage leveren aan de energietransitie door te investeren in een thuisbatterij.
Prima!